Er zijn duizenden soorten en ondersoorten koffieplanten. De koffieplanten verschillen sterk van vorm, structuur, kleur en grootte. Dit is afhankelijk van de regio waar ze verbouwd worden. Een gemiddelde koffieplant brengt na 4 tot 5 jaar zijn eerste oogst voort. Koffieplanten hebben een heel specifiek klimaat nodig. Er zijn meer dan 70 koffieproducerende landen die allemaal in de zogenaamde koffiegordel liggen.
De koffieplant vraagt een constante temperatuur, niet te veel zon en veel neerslag om goed te groeien. De zogenaamde koffiegordel bevindt zich tussen de 25ste noorderbreedtegraad en de 30ste zuiderbreedtegraad. In het milde klimaat voelt de koffieplant zich opperbest.
Hieronder zullen we de koffies in de verschillende werelddelen bespreken.
Afrika is de bakermat van de Arabica koffie. Er zijn momenteel drie vooraanstaande koffieproducerende landen in Afrika.
Ethiopië is volgens velen de bakermat van de koffie. Waarschijnlijk komt de naam koffie van een voormalige Ethiopische provincie Kaffa. De koffieplanten in Ethiopië groeien door het hele land met een enorme diversiteit aan mutaties. Alhoewel het een land is dat regelmatig geteisterd wordt door droogte en burgeroorlogen is het een grote producent van veel verschillende koffies. De koffiebonen zijn in het algemeen fruitig van smaak en hebben van nature een zeer laag cafeïnegehalte. De bekendste Ethiopische koffiesoorten zijn Limu, Djimmah, Ghimby, Harrar, Lekempti en Yergacheffe. Het zijn geen alledaagse koffiesoorten. Ze worden als wildachtig omschreven. Voor de echte liefhebbers behoren ze tot de beste koffiebonen ter wereld.
Rwanda heeft de laatste jaren erg hard gewerkt aan het oppoetsen van hun imago. De kwaliteit van de koffie wordt enorm beïnvloed door de hoeveelheid zon, de hoogte waarop wordt verbouwd en de samenstelling van de bodem. Rwanda is het land met de 1000 heuvels en heeft daardoor veel variatie in hoogtes en bodemsamenstelling. Dit is terug te vinden in de grote variëteiten in de Rwandese koffies.
Keniaanse koffie wordt streng gereguleerd. Ze hebben een goed werkend kwaliteit classificatiesysteem. Elke baal groene koffiebonen krijgt een markering. De balen die zijn gemerkt met AA zijn van topkwaliteit en zeer gewild bij de koffiehandelaren die voor de sublieme koffies gaan. Het is hoog verbouwde en nat verwerkte Arabica met een vrij smal smakenpalet dat vooral heel goed en constant is. Het smakenpalet is scherp en fruitig, met soms een citrusachtige smaak door een hoge zuurtegraad.
Met Brazilië en Colombia heeft Zuid-Amerika de nummers 1 en 3 van de grootste koffieproducerende landen ter wereld in huis. Brazilië is als grootste koffieproducent heel dominant maar ook andere landen uit deze regio hebben goede bonen die meer dan de moeite waard zijn.
Brazilië produceert circa 1/3 van de totale wereldproductie. Er wordt voornamelijk Arabica geproduceerd. Voor binnenlands gebruik wordt dan weer Robusta geoogst. Brazilië heeft het ideale tropische klimaat omdat zowel de evenaar als steenbokskeerkring door het land gaan. Een groot deel van het enorme land wordt gebruikt voor de koffieproductie van vele soorten en kwaliteiten, van goedkope volume productie tot specialiteiten koffie. In het noorden vind je vooral Robusta plantages omdat daar de temperatuur hoger en het terrein vlakker is. Koffie experts geven deze massaproductie van de Braziliaanse koffie een matige tot middelmatige kwaliteit. Met een lage tot matige zuurtegraad en neutrale of zelfs flauwe smaak. Bij de massaproductie wordt niet manueel geplukt maar gestript of machinaal geoogst. Hierdoor worden er veel onrijpe koffiebessen mee verwerkt. Als je meer naar het zuiden afzakt, wordt de koffie beter van kwaliteit. In de hoger gelegen gebieden wordt de beste Arabica koffie verbouwd. Het is niet alleen het gebied dat een betere koffie geeft maar ook de oogsttechniek is veel verfijnder. De koffies kunnen vrij zoet zijn met zachte amandel en nootachtige smaken in een volle body.
De koffieplantages liggen aan de uitlopers van het Andesgebergte. Een vochtig warm klimaat dat gekenmerkt wordt door twee droge en twee natte seizoenen. De koffieplantages bevinden zich op vruchtbare vulkanische grond. Er wordt minder verfijnd geproduceerd en er wordt veel bulkkoffie geproduceerd. Maar er zijn ook fantastische koffies te vinden. Deze Arabica koffieplantages bevinden zich op een hoogte van 800 tot 1900 meter in de voorgebergten van de Andes. De steile hellingen dwingen tot handpluk en natte verwerking. Dit geeft elegante, goed uitgebalanceerde, zuivere, fruitige koffies.
In Peru worden in de voorgebergten van de Andes veel koffie verbouwd. Dit is voor veel arme gezinnen de enige vorm van inkomsten. De Peruaanse koffiesoorten zijn aangenaam mild en zoet waardoor ze ideaal zijn voor melanges. De kwaliteit is de laatste jaren sterk verbeterd en soms zelf erg goed.
De koffies uit Centraal-Amerika zijn enorm populair. Koffie zit diep geworteld in de cultuur.
Koffie is heel belangrijk in Guatemala, waar een heel groot deel van de bevolking onder de armoedegrens leeft. Guatemala kent 300 microklimaten waardoor het typeren van de verschillende koffiesoorten bijna onmogelijk is. Wel kenmerkend voor Guatemala is dat bijna alle koffieplanten worden beschut door bomen. Volgens koffie experts heeft Guatemala het ultieme klimaat voor de ontwikkeling van de koffies. De smaken zijn heel divers en van een heel hoge kwaliteit. De meeste koffiesoorten uit Guatemala kan je beschrijven als medium tot stevig in perfecte balans met een goede zuurgraad waar je bijna altijd schakeringen van rook, specerijen en chocolade in kan terugvinden.
Koffie uit Mexico is voornamelijk van gewassen Arabica en van een gemiddelde kwaliteit. De koffie wordt vooral gebruikt als basis voor blends omdat het als single koffie niet populair is. De koffiebonen worden door het vermelden van de hoogte geclassificeerd. Mexico richt zich voornamelijk op fairtrade en biologische koffie. Speciality coffee of koffie die aan bepaalde kwaliteitseisen moet voldoen, is er nauwelijks te vinden.
Costa Rica heeft uitstekende condities voor het maken van uitstekende koffies. Het milde klimaat, een goede vochtigheid, koele nachten, vruchtbare grond en de bergplateaus waarop de plantages zijn gelegen, bieden ideale omstandigheden. Robusta koffie komt niet voor in Costa Rica. Het is allemaal gewassen Arabica. De beste koffies met een breed smakenpalet en een goede zuurtegraad komen uit het gebied vlakbij de hoofdstad San José. Kenmerkend voor deze koffies zijn de mooie balans met zoete en fruitige smaken.
De Salvadoraanse koffie is over het algemeen redelijk zoet. De koffie wordt op een behoorlijke hoogte verbouwd. Het landelijk classificatiesysteem is op basis van de hoogte van de teelt. De blauwgroene SHG classificatie is de beste Salvadorkoffie. Deze heeft een zuurrijke, redelijk volle body die bovendien licht zoet getint is.
De Aziatische koffie heeft een heel andere smaak dan in de andere werelddelen. In het algemeen kun je deze vollere koffies herkennen aan de lage zuurtegraad, toch zwaar, meestal nootachtig en soms tabakachtig. Het merendeel van de koffies zijn Robustabonen.
Vietnam is het op één na grootste koffieproducerende land. Vietnam focust zich vooral op volume dat vrijwel uitsluitend bestaat uit Robustabonen van een gemiddelde kwaliteit.
Indonesië telt meer dan 13.500 eilanden. De koffieboerderijen liggen erg verspreid over het enorm grote land. Dit geeft een enorme verscheidenheid aan soorten koffies. De bekendste koffiegebieden zijn Sumatra, Java, Sulawesi, Bali, Flores en Irian Jaya. Voornamelijk wordt er Robusta verbouwd. Binnen de 10% Arabicabonen is de diversiteit het grootst en merk je vaak het individuele karakter van de bonen. Over het algemeen kun je de Indonesische Arabica koffies omschrijven als weinig aciditeit, rijk en vol met een lange nasmaak.
De meeste arabica koffies uit Indonesië zijn afkomstig van Sumatra en worden verkocht als Sumatran of Blue Sumatran. Op Sumatra wordt circa twee derde deel van de totale Indonesische koffie geproduceerd. Uit het noordwestelijk gedeelte van Sumatra komt Mandheling, misschien wel de zwaarste koffie ter wereld. Mandheling heeft een diepe volle rijk smaak in combinatie met een lage aciditeit.